Trào ngược dạ dày khạc ra máu là triệu chứng cảnh báo tình trạng bệnh lý đang ở mức nghiêm trọng, có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Nắm vững nguyên nhân và có biện pháp điều trị kịp thời là bước quan trọng giúp bạn ngăn ngừa rủi ro sức khỏe và cải thiện tình trạng bệnh. Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Mục lục
Trào ngược dạ dày khạc ra máu có nguy hiểm không?
Trào ngược dạ dày (GERD) là một tình trạng mà acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng như ợ chua, ợ nóng, đau rát thực quản. Trong trường hợp không được kiểm soát kịp thời, acid từ dạ dày trào ngược có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản, làm tăng nguy cơ chảy máu.
Triệu chứng trào ngược dạ dày khạc ra máu là dấu hiệu cảnh báo tình trạng bệnh đã trở nên nghiêm trọng, cần can thiệp y tế ngay lập tức. Bởi lẽ, bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách:
Ảnh hưởng đến hệ hô hấp
Acid dạ dày tác động lên niêm mạc thực quản, đồng thời gây tổn thương đường thở, gây ho kéo dài, viêm phế quản hoặc thậm chí là viêm phổi.
Thường xuyên bị trào ngược dạ dày khạc ra máu khiến người bệnh khó thở, suy giảm chức năng hô hấp, đặc biệt ở những người có tiền sử mắc bệnh phổi mãn tính như COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính) hoặc hen suyễn.
Nguy cơ hẹp thực quản, ung thư thực quản.
Trào ngược dạ dày tái đi tại lại gây ra tổn thương kéo dài ở thực quản. Các tổn thương này có thể hình thành nên sẹo gây hẹp thực quản. Bệnh nhân sẽ gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, kèm theo cảm giác đau và không thoải mái.
Ngoài ra, acid dạ dày liên tục gây tổn thương niêm mạc thực quản cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản. Đây là một trong những loại ung thư nguy hiểm và khó điều trị, thường phát triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn.
Làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống
Ngoài việc gây đau đớn, khó chịu, trào ngược dạ dày khạc ra máu còn gây ảnh hưởng nhiều đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Nhiều người bệnh cảm thấy mệt mỏi, lo âu, stress vì sợ các biến chứng nguy hiểm, điều này khiến tình trạng trào ngược nặng thêm. Sự lo lắng này còn ảnh hưởng đến giấc ngủ và các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, làm giảm hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống tổng thể.
Nguyên nhân trào ngược dạ dày khạc ra máu
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày khạc ra máu, từ các bệnh lý liên quan đến dạ dày đến các thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
Bệnh lý liên quan đến dạ dày và thực quản
Các bệnh lý tại dạ dày, thực quản là một trong những nguyên nhân chính gây tình trạng chảy máu.
Viêm loét dạ dày
Khi lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày bị tổn thương do vi khuẩn Helicobacter pylori hoặc sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), acid dạ dày dễ dàng tấn công và gây ra loét. Vết loét có thể là tác nhân dẫn đến tình trạng khạc ra máu do tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản.
Tổn thương thực quản do acid trào ngược
Acid dạ dày trào ngược lên thực quản thường xuyên có thể gây viêm và loét niêm mạc thực quản. Tổn thương này có thể dẫn đến xuất huyết niêm mạc, khiến bệnh nhân khạc ra máu. Sự viêm nhiễm kéo dài có thể làm suy yếu khả năng tự phục hồi của niêm mạc thực quản, dẫn đến nguy cơ chảy máu nghiêm trọng hơn.
Tác động của bệnh lý khác
Một số bệnh lý tại cơ quan khác cũng có thể dẫn tới tình trạng trào ngược dạ dày khạc ra máu:
Bệnh gan
Các bệnh lý gan như viêm gan hoặc xơ gan có thể gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa, dẫn đến việc máu khó lưu thông qua gan. Khi áp lực tăng cao kết hợp sự tấn công của acid dạ dày, các mạch máu tại dạ dày và thực quản bị giãn ra và dễ vỡ gây ra xuất huyết và khạc ra máu. Tình trạng này thường đi kèm với các triệu chứng như bụng sưng và vàng da.
Bệnh thận
Chức năng thận suy giảm có thể gây rối loạn cân bằng acid – base trong cơ thể, dẫn tới tình trạng acid dạ dày tăng cao và dễ dàng trào ngược lên thực quản. Tình trạng acid dư thừa này làm tăng nguy cơ tổn thương niêm mạc thực quản và gây ra các triệu chứng như đau rát, viêm, và thậm chí là xuất huyết, dẫn đến khạc ra máu.
Bệnh phổi
Một số bệnh lý hô hấp như viêm phổi hoặc COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính) có thể làm tăng áp lực lên cơ hoành và dạ dày, khiến acid dễ dàng trào ngược lên thực quản.
Do lối sống kém lành mạnh
Một số yếu tố liên quan đến lối sống cũng là nguyên nhân khiến acid dạ dày trào ngược gây chảy máu niêm mạc thực quản:
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Ăn quá no, ăn đêm, ăn nhiều đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, hoặc uống nhiều cà phê và rượu bia đều có thể làm tăng nguy cơ trào ngược acid. Các thực phẩm này làm cơ vòng thực quản dưới không đóng kín và gia tăng áp lực trong dạ dày, dẫn đến tình trạng acid trào ngược.
Hút thuốc lá
Thuốc lá chứa nicotine, có khả năng làm giãn cơ vòng thực quản dưới, khiến acid dễ dàng trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Thường xuyên hút thuốc cũng làm giảm hiệu quả của các phương pháp điều trị trào ngược dạ dày, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Béo phì
Người thừa cân, béo phì có áp lực lên dạ dày lớn hơn, từ đó dễ mắc bệnh trào ngược dạ dày.
Người bệnh trào ngược dạ dày khạc ra máu nên làm gì?
Khi phát hiện tình trạng khạc ra máu do trào ngược dạ dày, bạn nên thực hiện các việc sau:
Việc cần làm khi vừa phát hiện trào ngược dạ dày khạc ra máu
- Bình tĩnh: Khi phát hiện khạc ra máu, hãy bình tĩnh và giữ đầu cao để giảm áp lực lên thực quản. Điều này có thể giúp giảm cơn ho và hạn chế tình trạng chảy máu thêm.
- Tránh ăn uống thêm: Không ăn hoặc uống bất kỳ thứ gì, đặc biệt là các loại thực phẩm có tính acid, cay nóng hoặc caffein.
- Gọi cấp cứu nếu cần: Nếu bạn khạc ra nhiều máu, cảm thấy chóng mặt, yếu mệt hoặc đau dữ dội, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức để được hỗ trợ kịp thời. Đây là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng cần can thiệp y tế ngay lập tức.
Thăm khám bác sĩ càng sớm càng tốt
Các phương pháp chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày khạc ra máu
Khi đi thăm khám, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng để đưa ra các chỉ định xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Đó có thể là:
- Nội soi dạ dày-thực quản: Đây là phương pháp chính để kiểm tra trực tiếp niêm mạc dạ dày và thực quản, giúp xác định các tổn thương, loét hoặc xuất huyết. Nội soi không chỉ giúp chẩn đoán mà còn hỗ trợ trong việc điều trị nếu cần cầm máu.
- Xét nghiệm máu: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để xác định mức độ hemoglobin và hematocrit, từ đó đánh giá mức độ mất máu. Ngoài ra, xét nghiệm máu có thể cung cấp thông tin về chức năng gan và thận, giúp xác định rõ hơn nguyên nhân gây trào ngược dạ dày khạc ra máu.
- Chụp X-quang dạ dày: Phương pháp này có thể phát hiện các bất thường trong cấu trúc của dạ dày và thực quản, như hẹp thực quản hoặc khối u.
- Đo pH thực quản: Đo pH thực quản là phương pháp đo lường mức độ acid trong thực quản trong một khoảng thời gian dài, thường từ 24 giờ. Phương pháp này giúp đánh giá mức độ trào ngược acid và tần suất của hiện tượng trào ngược.
Các biện pháp điều trị y tế
Sau khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ đề xuất phác đồ điều trị phù hợp dựa trên nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng trào ngược dạ dày khạc ra máu:
Sử dụng thuốc
- Thuốc trung hòa acid, giảm acid, bảo vệ niêm mạc: Các loại thuốc kháng acid, ức chế bơm proton hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc như sucralfate sẽ được sử dụng để giảm triệu chứng trào ngược và bảo vệ niêm mạc thực quản.
- Thuốc điều trị triệu chứng: Trong trường hợp xuất huyết, bác sĩ có thể kê đơn thuốc cầm máu hoặc thuốc chống viêm để giảm tình trạng viêm nhiễm và hỗ trợ quá trình hồi phục.
Can thiệp phẫu thuật
- Can thiệp phẫu thuật điều trị trào ngược: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, nếu tổn thương thực quản không thể hồi phục bằng thuốc, bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật để loại bỏ phần tổn thương hoặc tái tạo cơ vòng thực quản.
- Phẫu thuật cầm máu: Trong trường hợp có tổn thương nghiêm trọng và xuất huyết không thể kiểm soát bằng thuốc, bác sĩ sẽ tiến hành làm phẫu thuật cầm máu để xử lý các vết loét hoặc tổn thương niêm mạc.
Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt
Ngoài các phương pháp điều trị y tế, thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tái phát:
Chế độ ăn
- Thực phẩm nên ăn: Bổ sung các thực phẩm dễ tiêu hóa và ít gây kích ứng như rau xanh, trái cây ít acid và thực phẩm giàu chất xơ.
- Thực phẩm nên tránh: Các loại thực phẩm có tính acid, cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, thức uống có gas hay gây kích thích như cà phê, rượu bia,
Sinh hoạt lành mạnh
- Thói quen ăn uống: Ăn chậm, nhai kỹ, và chia nhỏ bữa ăn trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày và cơ vòng thực quản dưới.
- Tư thế sau ăn: Tránh nằm ngay sau khi ăn và giữ cơ thể ở tư thế thẳng trong ít nhất 2-3 giờ để giảm nguy cơ trào ngược acid.
IV. Mẹo phòng ngừa trào ngược dạ dày khạc ra máu tại nhà
Dưới đây là một số mẹo nhỏ giúp bạn phòng ngừa trào ngược dạ dày khạc ra máu ngay tại nhà:
- Nâng cao đầu khi ngủ: Giữ cho đầu và ngực cao hơn bụng khi nằm giúp giảm nguy cơ acid trào ngược lên thực quản.
- Giảm cân nếu thừa cân: Người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày. Bạn nên duy trì vóc dáng cân đối để hạn chế gặp phải tình trạng này.
- Tập thói quen ăn uống điều độ: Tránh ăn quá no, không ăn sát giờ đi ngủ và hạn chế thực phẩm có tính kích thích như đồ ăn cay nóng và thức uống có gas.
- Tránh căng thẳng: Stress là một trong những yếu tố góp phần làm tăng tình trạng trào ngược dạ dày. Bạn nên áp dựng các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền để phòng ngừa trào ngược dạ dày khạc ra máu.
Lời kết
Trào ngược dạ dày khạc ra máu cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Hãy chủ động thăm khám bác sĩ và áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp để bảo vệ sức khỏe của bạn. Nếu cần được tư vấn hỗ trợ, bạn đọc có thể liên hệ trực tiếp với chuyên gia qua hotline: 1900 545 518.
