Viêm loét dạ dày là một căn bệnh phổ biến, gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh. Một trong những câu hỏi thường gặp nhất là liệu bệnh này có lây lan từ người sang người hay không? Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc đó và cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh viêm loét dạ dày.
Mục lục
Giới thiệu chung về bệnh viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày là tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày, gây nên các vết loét do sự tác động của axit dạ dày và các yếu tố gây hại khác. Khi lớp bảo vệ niêm mạc bị suy yếu, axit và enzyme tiêu hóa có thể tiếp xúc trực tiếp với thành dạ dày, làm tổn thương và gây ra cảm giác đau rát, khó chịu. Bệnh viêm loét dạ dày có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời.
Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm loét dạ dày, trong đó căng thẳng kéo dài là yếu tố phổ biến, khiến cơ thể tiết nhiều axit dạ dày hơn và làm giảm khả năng tự bảo vệ của niêm mạc. Vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) cũng là tác nhân chính dẫn đến bệnh viêm loét dạ dày, vì nó có thể làm suy yếu lớp bảo vệ niêm mạc và gây viêm nhiễm.
Vi khuẩn Hp có thể gây ra nhiều loại bệnh lý mãn tính ở dạ dày. cùng với đó, các nhà khoa học cũng đã có những nghiên cứu chỉ ra rằng, những người bị viêm loét dạ dày có nguy cơ cao phát triển thành bệnh ung thư.
Tỷ lệ những người bị dạ dày do khuẩn HP gây ra như sau:
- Có khoảng 90% người bị bệnh viêm dạ dày có kết quả dương tính với vi khuẩn Hp
- 75 – 85% người viêm loét dạ dày – tá tràng có vi khuẩn Hp trong dịch vị
- 80 – 95% các ca thủng dạ dày do vi khuẩn Hp gây ra
Ngoài ra, việc sử dụng thuốc giảm đau nhóm NSAIDs như aspirin, ibuprofen trong thời gian dài có thể làm mỏng lớp bảo vệ niêm mạc và tăng nguy cơ bị loét.
Bên cạnh đó, thói quen ăn uống không lành mạnh, thường xuyên tiêu thụ thực phẩm cay, chua, đồ uống có cồn hoặc chất kích thích cũng có thể làm gia tăng nguy cơ phát triển bệnh.
☛ Tìm hiểu: Không uống thuốc, viêm loét dạ dày có tự khỏi được không?
Bệnh viêm loét dạ dày có lây không?
Viêm loét dạ dày không phải là bệnh truyền nhiễm theo cách thông thường, nhưng vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) – tác nhân chính gây bệnh, có khả năng lây lan từ người này sang người khác. Vi khuẩn H. pylori gây ra viêm loét bằng cách xâm nhập vào lớp niêm mạc dạ dày, làm suy yếu hàng rào bảo vệ và tạo điều kiện cho axit tấn công vào thành dạ dày, gây loét. Chính vì vậy, khi nói về khả năng “lây nhiễm” của bệnh, thực chất là nói về khả năng lây lan của vi khuẩn H. pylori, chứ không phải bệnh viêm loét dạ dày lây nhiễm trực tiếp.
H. pylori có thể lây qua hai con đường chính: đường miệng-miệng và đường phân-miệng. Đường miệng-miệng là con đường phổ biến, vi khuẩn có thể truyền từ người bệnh sang người lành qua nước bọt, chẳng hạn khi dùng chung ly, chén, hoặc khi có sự tiếp xúc qua nụ hôn. Đây là lý do tại sao trong các gia đình hoặc cộng đồng sống gần gũi, tỷ lệ nhiễm H. pylori thường cao. Ngoài ra, đường phân-miệng cũng là một con đường lây nhiễm khác của H. pylori. Khi người nhiễm vi khuẩn không đảm bảo vệ sinh, vi khuẩn có thể tồn tại trong phân, và nếu thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm khuẩn này thì người sử dụng sẽ dễ bị lây nhiễm.
Đáng chú ý là không phải ai nhiễm H. pylori cũng sẽ phát triển viêm loét dạ dày, vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hệ miễn dịch, chế độ ăn uống, và mức độ căng thẳng của từng người. Tuy nhiên, sự lây nhiễm H. pylori là một yếu tố rủi ro quan trọng, và việc kiểm soát vi khuẩn này thông qua vệ sinh cá nhân và tránh thói quen dùng chung đồ dùng là cần thiết để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Biểu hiện nhận biết bệnh viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày thường gây ra nhiều triệu chứng đặc trưng, giúp nhận biết sớm để có biện pháp điều trị kịp thời. Một số những biểu hiện phổ biến là:
Đau hoặc rát vùng thượng vị – khu vực nằm giữa rốn và ngực. Cơn đau thường xuất hiện khi đói, sau bữa ăn hoặc vào ban đêm, và có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Đau do viêm loét dạ dày thường có tính chất âm ỉ, râm ran hoặc đôi khi dữ dội, khiến người bệnh khó chịu và mất ngủ.
Buồn nôn và nôn: Do sự tổn thương niêm mạc dạ dày và lượng axit tăng cao, người bệnh thường cảm thấy buồn nôn, nhất là sau khi ăn no hoặc ăn các món cay, chua.
Ợ nóng, ợ chua và cảm giác nóng rát ở ngực cũng là những triệu chứng phổ biến, xuất hiện khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc.
Chán ăn và sụt cân do đau khi ăn và buồn nôn. Thói quen ăn uống thay đổi do cơn đau kéo dài khiến cơ thể không hấp thu đủ dinh dưỡng, dẫn đến suy nhược và giảm cân.
Trường hợp bệnh tiến triển nặng, có thể xuất hiện đi ngoài phân đen do máu từ vết loét chảy vào đường tiêu hóa. Đây là dấu hiệu nghiêm trọng, cho thấy tổn thương đã gây chảy máu và cần phải được điều trị ngay.
Nhận biết các triệu chứng viêm loét dạ dày từ sớm giúp người bệnh có thể chủ động thăm khám và điều trị, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như chảy máu dạ dày hoặc thủng dạ dày.
☛ Tham khảo: Bộ trắc nghiệm loét dạ dày tá tràng có đáp án chi tiết
Phòng ngừa viêm loét dạ dày bằng cách nào?
Phòng ngừa viêm loét dạ dày không chỉ là việc hạn chế các yếu tố nguy cơ mà còn tập trung vào việc duy trì thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng lành mạnh, góp phần bảo vệ hệ tiêu hóa.
Đảm bảo vệ sinh
Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, giúp giảm thiểu khả năng nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori), nguyên nhân chủ yếu gây viêm loét dạ dày. Vi khuẩn này có thể lây qua đường miệng-miệng và phân-miệng, nên hạn chế dùng chung các dụng cụ ăn uống như ly, chén, muỗng cũng là cách hiệu quả để ngăn ngừa lây nhiễm.
Thực hiện chế độ ăn uống hợp lý
- Tránh tiêu thụ thực phẩm có tính kích thích cao như thức ăn cay, nóng, chua, rượu bia, và cà phê – những yếu tố này có thể làm tăng tiết axit và gây kích ứng dạ dày.
- Nên chọn các thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu chất xơ và vitamin, chẳng hạn như rau xanh, trái cây (không có tính axit cao), và ngũ cốc nguyên hạt. Đặc biệt, các loại thực phẩm giàu probiotic như sữa chua không đường hoặc dưa muối ít muối có thể hỗ trợ cân bằng vi khuẩn đường ruột và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Kiểm soát căng thẳng
Căng thẳng có thể kích thích cơ thể tiết nhiều axit dạ dày hơn, làm tăng nguy cơ viêm loét. Thực hành các biện pháp giảm stress như tập thể dục, thiền, yoga, hoặc đơn giản là nghỉ ngơi, thư giãn có thể giúp kiểm soát tốt hơn các phản ứng căng thẳng, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
☛ Tham khảo: Cách trị viêm loét dạ dày tại nhà hiệu quả, an toàn
Khám sức khỏe định kỳ và kiểm soát việc sử dụng thuốc
Một số thuốc giảm đau nhóm NSAIDs như ibuprofen và aspirin có thể gây hại cho niêm mạc dạ dày khi dùng lâu dài, vì vậy nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh những ảnh hưởng tiêu cực. Khám định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt là đối với những người có tiền sử bệnh lý dạ dày hoặc từng nhiễm H. pylori.
Tóm lại, bệnh viêm loét dạ dày không phải là một bệnh truyền nhiễm. Mặc dù vi khuẩn HP có thể gây ra bệnh, nhưng việc lây nhiễm không phải lúc nào cũng xảy ra. Để phòng ngừa bệnh, chúng ta nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế stress và đi khám sức khỏe định kỳ.
