Trào ngược dạ dày có gây ho không?

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý thường gặp, không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu như ợ nóng và ợ chua, mà còn có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác của cơ thể. Một trong những triệu chứng ít được chú ý nhưng lại rất quan trọng là ho khan. Liệu trào ngược dạ dày có thực sự gây ho, nguyên nhân tại sao?

Ho có phải là một triệu chứng của trào ngược dạ dày không?

Ngoài các triệu chứng thường gặp như: ở nóng, ợ chua, khó nuốt,… người bị trào ngược dạ dày còn có thể gặp phải vấn đề khác, đó là ho khan (chronic cough). Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là nguyên nhân phổ biến gây ho mãn tính . Hơn nữa, ho mãn tính có thể là biểu hiện duy nhất của bệnh GERD.

Gần đây người ta cho rằng GERD thường gây ho mãn tính bằng cách kích thích phần xa thực quản, khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản và tiếp xúc với các mô nhạy cảm trong đường hô hấp có thể gây kích ứng và dẫn đến ho. Các nhà nghiên cứu đã đánh giá tiền cứu một nhóm bệnh nhân bị ho mãn tính có khả năng do GERD bằng các nghiên cứu sâu rộng về đường tiêu hóa và hô hấp, sau đó quan sát phản ứng của họ với liệu pháp chống trào ngược. Kết quả cuộc nghiên cứu cho thấy trào ngược dạ dày thực quản được xác định là gây ho ở tất cả các đối tượng dựa trên việc hết ho khi điều trị bằng thuốc chống trào ngược.

Tình trạng ho do trào ngược dạ dày có thể biểu hiện khác nhau ở mỗi người. Đó có thể là:

Ho khan kéo dài: Ho do trào ngược dạ dày thường là ho khan, không có đờm và kéo dài dai dẳng. Ho có thể trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm hoặc khi nằm xuống.

Ho sau khi ăn: Triệu chứng ho thường xuất hiện sau khi ăn, đặc biệt là sau khi ăn các thực phẩm gây kích ứng như đồ cay, đồ chiên rán, thức ăn có chứa nhiều axit hoặc caffein.

Ho khi nằm xuống: Tư thế nằm xuống làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dạ dày dễ trào ngược lên thực quản và gây kích thích họng, dẫn đến ho. Điều này thường xảy ra vào ban đêm, gây gián đoạn giấc ngủ.

Khàn giọng và đau họng: Ho do trào ngược dạ dày có thể kèm theo khàn giọng và cảm giác đau họng, do axit dạ dày kích thích niêm mạc họng.

Cảm giác nghẹn và khó nuốt: Người bị trào ngược dạ dày thường có cảm giác nghẹn ở cổ họng, khó nuốt hoặc cảm giác như có vật lạ trong họng.

Ho không đáp ứng với thuốc ho thông thường: Ho do trào ngược dạ dày thường không giảm khi sử dụng các loại thuốc ho thông thường, vì nguyên nhân chính là do axit dạ dày kích thích thực quản và họng.

☛ Tham khảo thêm: Trào ngược dạ dày gây hôi miệng, xử lý bằng cách nào?

Phân biệt giữa ho do trào ngược dạ dày và ho do các nguyên nhân khác

Sự khác biệt giữa ho do trào ngược dạ dày và ho do các nguyên nhân khác là điều quan trọng để nhận biết và đưa ra phương án điều trị phù hợp. Dưới đây là một số điểm khác biệt cơ bản giữa hai loại ho này:

	Ho do trào ngược dạ dày	Ho do các nguyên nhân khác
Nguyên nhân gây ra	Thường xảy ra khi axit và dịch vị từ dạ dày trào ngược lên ống tiêu hóa trên, kích thích đường hô hấp và gây ra cảm giác ho.	Có thể do nhiều nguyên nhân như vi khuẩn, virus, dị ứng, viêm phổi, viêm họng, ho lâu ngày, ho cơ học, ho do hút thuốc, ho do tác động của môi trường, và các bệnh khác như hen suyễn.
Các triệu chứng kèm theo	Thường đi kèm với các triệu chứng khác của trào ngược dạ dày như đau thắt ngực, cảm giác chua trong miệng, khó tiêu hóa, buồn nôn và chướng bụng.	Các triệu chứng kèm theo có thể đa dạng, bao gồm sốt, đau họng, nghẹt mũi, đờm, đau ngực, khó thở, và mệt mỏi.
Cơ chế gây ra	Đường tiêu hóa và đường hô hấp kết hợp với nhau khi dịch vị và axit từ dạ dày trào ngược lên đường thở.	Thường liên quan đến kích thích hoặc tổn thương của đường hô hấp, ví dụ như viêm nhiễm, tắc nghẽn, hoặc phản ứng dị ứng.
Đặc điểm của ho	Thường là ho khô hoặc ho có đờm nhẹ, thường xuyên xuất hiện sau khi ăn hoặc nằm ngửa.	Có thể là ho khô hoặc ho có đờm, tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Ho cũng có thể đi kèm với các âm thanh hoặc kích thích khác.

Nhận biết sự khác biệt giữa ho do trào ngược dạ dày và ho do các nguyên nhân khác là quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả và đúng đắn. Nếu có bất kỳ triệu chứng ho nào kéo dài hoặc nghi ngờ, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được kiểm tra và điều trị đúng cách.

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc trào ngược dạ dày gây ho

Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc trào ngược dạ dày gây ra triệu chứng ho. Dưới đây là một số yếu tố chính:

Tần suất và cường độ của trào ngược dạ dày: Người mắc trào ngược dạ dày thường gặp các cơn trào ngược axit và dịch vị từ dạ dày lên họng và đường hô hấp. Sự tăng lên trong tần suất và cường độ của trào ngược này có thể làm kích thích họng và gây ra cảm giác khó chịu hoặc ho.

Mức độ viêm và tổn thương của niêm mạc dạ dày: Viêm và tổn thương niêm mạc dạ dày là kết quả của trào ngược dạ dày kéo dài, có thể tăng nguy cơ gây ra triệu chứng ho và kích thích hệ thống hô hấp.

Tác động của axit dạ dày lên đường hô hấp: Axit và dịch vị từ dạ dày có thể tác động trực tiếp lên niêm mạc của họng và đường hô hấp, kích thích cơ họng và gây ra cảm giác kích ứng hoặc ho.

Thời gian của cơn ho: Triệu chứng ho có thể xuất hiện ngay sau khi tiếp xúc với axit dạ dày hoặc có thể xuất hiện một thời gian sau khi trào ngược xảy ra, phụ thuộc vào mức độ kích thích của axit và dịch vị.

Cơ chế cơ thể phản ứng với trào ngược dạ dày: Mỗi người có cơ địa và hệ thống miễn dịch riêng biệt, do đó mức độ phản ứng của cơ thể với trào ngược dạ dày cũng có thể khác nhau.

Yếu tố khác như bệnh lý liên quan: Các bệnh lý khác như hen suyễn, viêm phổi mãn tính hoặc dị ứng có thể làm tăng nguy cơ và cường độ của triệu chứng ho khi kết hợp với trào ngược dạ dày.

Những yếu tố này cùng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và quản lý triệu chứng ho liên quan đến trào ngược dạ dày. Điều quan trọng là tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo rằng triệu chứng ho được kiểm soát và điều trị một cách hiệu quả.

☛ Tham khảo: Khám trào ngược dạ dày ở đâu tốt nhất? Quy trình khám, xét nghiệm

Khắc phục cơn ho do trào ngược dạ dày bằng cách nào?

Việc điều trị trào ngược dạ dày dứt điểm sẽ giúp giải quyết nguyên nhân gốc rễ của cơn ho. Để khắc phục cơn ho do trào ngược dạ dày, người bệnh cần thực hiện:

1. Thay đổi thói quen ăn uống

• Ăn thành nhiều bữa nhỏ: Tránh ăn quá no trong một bữa, thay vào đó hãy chia nhỏ khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Tránh các thực phẩm gây kích ứng: Hạn chế tiêu thụ các thực phẩm như đồ cay, chua, nhiều dầu mỡ, cà phê, rượu, và sô cô la, vì chúng có thể làm tăng tiết axit dạ dày.
• Không ăn khuya: Tránh ăn trong vòng 2-3 giờ trước khi đi ngủ để dạ dày có thời gian tiêu hóa thức ăn. Ăn khuya làm tăng nguy cơ axit dạ dày trào ngược khi nằm xuống.

☛ Tham khảo: Khám trào ngược dạ dày ở đâu tốt nhất? Quy trình khám, xét nghiệm

2. Thay đổi lối sống

• Nâng cao đầu giường: Khi ngủ, nâng cao đầu giường khoảng 15-20 cm bằng cách đặt gối cao hoặc sử dụng khung giường nâng để giảm thiểu tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Giảm cân nếu thừa cân: Thừa cân có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, dẫn đến trào ngược axit. Giảm cân giúp giảm triệu chứng trào ngược dạ dày.
• Tránh hút thuốc: Hút thuốc lá làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, tăng nguy cơ trào ngược dạ dày. Bỏ thuốc lá giúp cải thiện tình trạng trào ngược.

3. Sử dụng thuốc

• Thuốc kháng axit: Các loại thuốc như Tums, Rolaids, và Maalox giúp trung hòa axit dạ dày, giảm triệu chứng ợ nóng và ho.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Như omeprazole, lansoprazole, và esomeprazole, giúp giảm sản xuất axit dạ dày, giúp làm lành niêm mạc thực quản bị tổn thương.
• Thuốc kháng H2: Như ranitidine, famotidine, và cimetidine, giúp giảm lượng axit sản xuất bởi dạ dày.

☛ Tìm hiểu: Chi tiết các loại thuốc điều trị bệnh trào ngược dạ dày

Bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng thuốc hoặc đề xuất các phương pháp điều trị khác nếu cần thiết. Điều trị có thể bao gồm các biện pháp thay đổi lối sống, dùng thuốc hoặc trong một số trường hợp cần thiết, phẫu thuật.

Việc kết hợp thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống, và sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ sẽ giúp kiểm soát và giảm triệu chứng ho do trào ngược dạ dày.

Cách phòng ngừa ho do trào ngược dạ dày

Một số thay đổi nhỏ cũng có thể ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe dạ dày, giúp ngăn ngừa tình trạng ho do trào ngược dạ dày hiệu quả:

• Duy trì chỉ số khối cơ thể khỏe mạnh.
• Mặc quần áo thoải mái.
• Bỏ hút thuốc (nếu có).
• Ăn chậm, nhai kỹ, không ăn quá nhiều một lúc.
• Chia nhỏ các bữa ăn.
• Không nằm xuống ngay sau bữa ăn.
• Kê cao gối khi nằm.
• Hạn chế các thực phẩm kích thích như rượu, bia, caffeine, thức ăn cay nóng, đồ uống có gas.

Nếu triệu chứng ho kéo dài, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp. Các phương pháp chẩn đoán có thể bao gồm nội soi, đo pH thực quản, hoặc kiểm tra chức năng thực quản.