Ợ chua là dấu hiệu của bệnh gì?

Ợ chua là hiện tượng phổ biến mà nhiều người gặp phải. Nhưng trong trường hợp những cơn ợ chua diễn ra dai dẳng, liệu có phải là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm nào đó? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết vấn đề này trong bài viết dưới đây.

Ợ chua là gì?

Ợ chua là một triệu chứng thường gặp khi bạn có cảm giác nóng rát ở ngực, cổ hoặc họng. Đây là do axit hoặc enzyme trong dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc.

Đối với nhiều người, ợ chua chỉ là một phản ứng thoáng qua, không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xuất hiện một cách thường xuyên và kéo dài, nó có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Vậy ợ chua là dấu hiệu của bệnh gì? Hãy đọc tiếp nội dung bên dưới.

Ợ chua là dấu hiệu bệnh gì?

Trào ngược dạ dày

Bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khá phổ biến ở những người thuộc độ tuổi trưởng thành. Hiện tượng trào ngược dạ dày xảy ra khi cơ vòng thực quản gặp vấn đề. Tạo điều kiện cho các dịch thức ăn và dịch vị chua trong dạ dày trào ngược lên cổ họng và khoang miệng.

Ngoài triệu chứng ợ chua, người bệnh còn có thể gặp phải các dấu hiệu khác như: buồn nôn, ợ nóng, khó nuốt, đau tức ngực, …

Hỏi đáp: Trào ngược dạ dày có gây ho không?

Viêm thực quản 

Thực quản là bộ phận đảm nhận nhiệm vụ đưa thức ăn xuống dạ dày. Tuy nhiên, chúng sẽ không thể hoạt động bình thường nếu như lớp niêm mạc ở thành thực quản bị tổn thương do bị viêm nhiễm. Lúc này, các dịch vị acid trong dạ dày sẽ trào ngược lên cổ họng từ đó gây ra hiện tượng ợ chua.

Nếu không được điều trị, viêm thực quản có thể dẫn đến các biến chứng như sẹo hoặc hẹp thực quản, rách niêm mạc thực quản khi thức ăn mắc kẹt hoặc do viêm, Barrett’s esophagus, và tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Thoát vị hoành 

Thoát vị hoành cũng là bệnh khiến xuất hiện tình trạng ợ chua. Thoát vị hoành có thể là do bẩm sinh hoặc cũng có thể xảy ra khi chúng ta bị chấn thương ở ngực và bụng. Khi bị thoát vị hoành, các mô bao quanh khe hở ở cơ hoành bị yếu đi. Tạo điều kiện dịch vị trong thực quản trào lên khoang miệng, gây ra hiện tượng ợ chua.

Ngoài ợ chua, thoát vị hoành còn có các triệu chứng khác như là:

• Đau tức ngực: Cơn đau có thể xuất hiện sau khi ăn, khi nằm ngửa hoặc khi cúi người.
• Khó nuốt: Thoát vị hoành có thể làm hẹp thực quản, khiến bạn khó nuốt thức ăn.
• Đầy bụng: Bạn có thể cảm thấy đầy bụng sau khi ăn, ngay cả khi chỉ ăn một lượng nhỏ thức ăn.
• Nôn mửa: Nôn mửa có thể xảy ra sau khi ăn hoặc khi nằm ngửa.
• Ho khan: Ho khan có thể do axit dạ dày kích thích cổ họng.

Thoát vị hoành thường không nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, nó có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng như:

• Kẹt tạng: Cơ quan bị thoát vị có thể bị kẹt trong cơ hoành, gây đau đớn và cần phẫu thuật khẩn cấp.
• Hoại tử tạng: Nếu tạng bị kẹt quá lâu, nó có thể bị thiếu máu và hoại tử, đe dọa tính mạng.
• Khó thở: Thoát vị hoành lớn có thể chèn ép phổi, gây khó thở.

Viêm loét dạ dày 

Bệnh viêm loét dạ dày thường xuất hiện ở những người lớn tuổi hoặc những người thường xuyên sử dụng bia rượu, chất kích thích.

Khi bị viêm loét dạ dày, người bệnh thường có các triệu chứng đa dạng. Phổ biến nhất là cảm giác nóng rát, cồn cào và đau ở vùng thượng vị (phía trên rốn). Cơn đau thường trở nên dữ dội hơn khi dạ dày trống rỗng. Tùy theo mức độ nghiêm trọng, cơn đau có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ.

Các dấu hiệu khác của viêm loét dạ dày bao gồm: đầy hơi, khó tiêu, ợ hơi, ợ chua, trào ngược axit dạ dày, buồn nôn hoặc nôn, đi ngoài ra phân đen hoặc có máu, sụt cân, cảm thấy no nhanh hoặc không muốn ăn do đau, khó ngủ, mệt mỏi và suy nhược cơ thể.

Các triệu chứng viêm loét dạ dày ban đầu có thể nhẹ, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể nặng hơn, tốn kém chi phí điều trị và thậm chí dẫn đến ung thư dạ dày.

Hai nguyên nhân chính gây viêm loét dạ dày:

1. Vi khuẩn Helicobacter pylori (vi khuẩn HP):

• Đây là một loại vi khuẩn có thể sống trong dạ dày của chúng ta. Khi vi khuẩn này xâm nhập, nó sẽ tìm cách “ẩn náu” trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày. Từ đó, vi khuẩn HP tiết ra các chất độc hại, làm tổn thương lớp niêm mạc và ngăn chặn sự sản xuất các yếu tố bảo vệ niêm mạc, dẫn đến việc hình thành các vết loét.

2. Sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) lâu dài:

• Thuốc NSAID như ibuprofen, naproxen, diclofenac… khi sử dụng trong thời gian dài có thể gây hại cho dạ dày. Thuốc làm giảm sự sản xuất prostaglandin – một loại chất hóa học giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, từ đó làm tăng nguy cơ tổn thương và hình thành loét.

Tìm hiểu thêm: Thống kê tỷ lệ đau dạ dày ở Việt Nam mới nhất!

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Khi nào cần đi khám bác sĩ? Điều này phụ thuộc vào tình trạng của bạn. Nếu bạn chỉ bị ợ chua thỉnh thoảng và có thể kiểm soát được bằng các biện pháp tự chăm sóc, bạn có thể không cần phải đi khám bác sĩ.

Tuy nhiên, nếu bạn thấy tình trạng ợ chua xuất hiện nhiều hơn 2 lần 1 tuần và kéo dài hơn 3 tuần đồng thời kèm theo những dấu hiệu sau thì cần đi khám bác sĩ:

• Đau ngực, tức ngực.
• Ho.
• Khó nuốt, vướng ở cổ họng.
• Buồn nôn và bị nôn.
• Thấy cảm giác đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
• Giảm cân bất thường hoặc cảm thấy mệt mỏi.

Cách trị tình trạng ợ chua hiệu quả

Thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt

Dưới đây là một số thay đổi trong chế độ ăn uống và sinh hoạt có thể giúp cải thiện tình trạng ợ chua:

1. Chế độ ăn uống:

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa chính, hãy chia thành 5-6 bữa nhỏ trong ngày. Ăn quá no có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dễ trào ngược.
  Ăn chậm nhai kỹ: Ăn chậm nhai kỹ giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn, giảm áp lực lên dạ dày và hạn chế ợ chua.
  Hạn chế thức ăn cay nóng: Thức ăn cay nóng có thể kích thích dạ dày, làm tăng tiết axit và gây ợ chua.
  Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ: Thức ăn nhiều dầu mỡ cũng có thể kích thích dạ dày và gây ợ chua.
  Hạn chế thực phẩm chua: Một số loại thực phẩm chua như cam, chanh, cà chua có thể làm tăng tiết axit dạ dày và gây ợ chua.
  Hạn chế đồ uống có ga: Nước ngọt có ga, bia, rượu bia có thể làm tăng áp lực lên dạ dày và gây ợ chua.
  Uống nhiều nước: Uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 2 lít) giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, giảm nguy cơ ợ chua.
  Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ giúp tăng cường nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm nguy cơ ợ chua. Các thực phẩm giàu chất xơ bao gồm rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt,…
  Ăn sữa chua: Sữa chua chứa lợi khuẩn có thể giúp cải thiện hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ ợ chua.

2. Chế độ sinh hoạt:

• Tránh nằm ngửa ngay sau khi ăn: Nằm ngửa ngay sau khi ăn có thể khiến axit dạ dày dễ trào ngược. Nên đợi ít nhất 2-3 tiếng sau khi ăn mới đi ngủ hoặc nằm ngửa.
  Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân béo phì có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dễ trào ngược.
  Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể kích thích dạ dày và làm tăng nguy cơ ợ chua.
  Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ ợ chua.
  Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và làm tăng nguy cơ ợ chua.

Có thể bạn quan tâm: Phải làm gì khi muốn ợ mà không ợ được?

Chứng ợ chua dễ dàng tái phát nếu như bạn bỏ ngang quá trình điều trị hay thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt. Và nếu bệnh trở nặng, tần suất nhiều hơn, bạn nên đi khám bác sĩ ngay để tránh các biến chứng nguy hiểm. Các bác sĩ có thể tiến hành nội soi dạ dày, chụp X-quang, thực hiện kiểm tra nhu động thực quản để xác định chính xác tình trạng của bạn.

Sau đó, tùy vào mức độ và nguyên nhân bệnh lý và tình trạng bệnh cụ thể mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Dưới đây là một số nhóm thuốc để giảm ợ chua:

1. Thuốc kháng axit (Hantacid, Maalox, Mylanta, Gelusil)

Cơ chế hoạt động: Trung hòa axit dạ dày bằng cách phản ứng hóa học với axit, tạo thành muối trung hòa không có hại.

Ưu điểm:

• Hiệu quả nhanh chóng, giảm triệu chứng ợ chua trong vòng vài phút.
• An toàn cho hầu hết mọi người, bao gồm phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Không cần kê đơn.

Nhược điểm:

• Hiệu quả ngắn hạn, cần sử dụng nhiều lần trong ngày.
• Có thể gây tác dụng phụ như tiêu chảy hoặc táo bón.
• Không nên sử dụng lâu dài vì có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu một số vitamin và khoáng chất.

2. Thuốc ức chế bơm proton (PPI) (Lansoprazole, Omeprazole)

Cơ chế hoạt động: Ức chế hoạt động của bơm proton trong tế bào parietal dạ dày, giảm sản xuất axit dạ dày.

Ưu điểm:

• Hiệu quả lâu dài, có thể kiểm soát triệu chứng ợ chua trong 24 giờ.
• Hiệu quả cao đối với các trường hợp ợ chua do trào ngược axit dạ dày nặng.

Nhược điểm:

• Cần kê đơn của bác sĩ.
• Có thể gây tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu, chóng mặt.
• Không nên sử dụng lâu dài vì có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu một số vitamin và khoáng chất.

3. Thuốc chẹn histamine-2 (Cimetidine, Famotidine, Nizatidine hoặc Ranitidine)

Cơ chế hoạt động: Ức chế thụ thể histamine-2 trong tế bào parietal dạ dày, giảm sản xuất axit dạ dày.

Ưu điểm:

• Hiệu quả lâu dài, có thể kiểm soát triệu chứng ợ chua trong 12 giờ.
• Hiệu quả cao đối với các trường hợp ợ chua do trào ngược axit dạ dày nhẹ đến trung bình.

Nhược điểm:

• Cần kê đơn của bác sĩ.
• Có thể gây tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu, chóng mặt.
  Không nên sử dụng lâu dài vì có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu một số vitamin và khoáng chất.

Lưu ý:

Việc lựa chọn loại thuốc nào phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng của ợ chua và tình trạng sức khỏe của bạn.

Bạn cần tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị, dùng thuốc đúng theo đơn của bác sĩ để bệnh chóng khỏi. Tuyệt đối không được tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khi chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ.