Đắng miệng không chỉ là một cảm giác khó chịu đơn thuần mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có trào ngược dạ dày. Khi dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản, mang theo cả dịch mật, chúng ta sẽ cảm nhận rõ rệt vị đắng khó chịu trong miệng. Vậy, vì sao trào ngược dạ dày lại gây ra tình trạng này và làm thế nào để khắc phục?
Mục lục
Đắng miệng có phải dấu hiệu đặc trưng của bệnh trào ngược dạ dày?
Đắng miệng có thể đến từ nhiều nguyên do, có thể do tác dụng phụ của thuốc, vấn đề răng miệng, thiếu hụt dinh dưỡng, thay đổi hormone, căng thẳng, bệnh gan, bệnh lý rối loạn tiêu hóa, trong đó có trào ngược dạ dày thực quản.
Đắng miệng không phải là một dấu hiệu đặc trưng duy nhất của bệnh trào ngược dạ dày (GERD), nhưng nó có thể là một trong những triệu chứng của bệnh này. Triệu chứng đắng miệng ở người bệnh trào ngược dạ dày được mô tả là cảm giác đắng hoặc chua có thể xuất hiện sau khi ăn, thường vào buổi sáng hoặc bất kỳ thời điểm nào trong ngày.
Ngoài ra, đắng miệng do trào ngược dạ dày thường đi kèm các triệu chứng như:
- Ợ nóng (heartburn): Cảm giác nóng rát ở ngực, có thể lan lên cổ và họng.
- Ợ chua (regurgitation): Acid và thức ăn từ dạ dày trào ngược lên miệng, gây ra vị chua và đắng.
- Đau ngực: Đau hoặc khó chịu ở vùng ngực, thường xuất hiện sau khi ăn.
- Khó nuốt (dysphagia): Cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong thực quản.
- Ho mãn tính: Ho khan kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Khản tiếng: Viêm dây thanh quản do acid trào ngược, gây khản tiếng hoặc mất giọng.
- Cảm giác nghẹn ở cổ họng: Do acid dạ dày kích thích niêm mạc cổ họng.
- Nấc cụt
☛ Tìm hiểu: Trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng – khi nào cần đi khám ngay?
Tại sao trào ngược dạ dày gây đắng miệng?
Trào ngược dạ dày gây đắng miệng do cơ chế trào ngược của acid dạ dày và dịch mật từ dạ dày lên thực quản, và thậm chí vào khoang miệng. Dưới đây là các nguyên nhân chi tiết về lý do trào ngược dạ dày gây ra cảm giác đắng miệng:
Acid dạ dày trào ngược: Acid mạnh trong dạ dày, khi trào ngược lên thực quản và miệng, có thể gây ra cảm giác chua và đắng. Acid này kích thích niêm mạc miệng và lưỡi, dẫn đến cảm giác đắng.
Dịch mật trào ngược: Dịch mật từ gan có chứa các muối mật, khi trào ngược từ tá tràng lên dạ dày và thực quản, có thể gây ra vị đắng trong miệng. Dịch mật có thể trào ngược do cơ thắt dạ dày – tá tràng không hoạt động hiệu quả.
Suy yếu cơ vòng thực quản dưới (LES): Cơ vòng này hoạt động như một van ngăn chặn acid và dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi LES yếu hoặc không đóng kín, acid và dịch mật có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản và vào miệng, gây ra cảm giác đắng.
Viêm niêm mạc thực quản và miệng: Acid và dịch mật trào ngược liên tục có thể gây viêm và kích ứng niêm mạc thực quản và miệng, làm tăng cảm giác đắng.
Thói quen ăn uống và lối sống: Ăn quá no, ăn khuya, ăn thức ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ có thể làm tăng tiết acid và làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược. Hút thuốc lá và uống rượu: Những thói quen này có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới, làm tăng nguy cơ trào ngược.
Stress và lo âu: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và làm trầm trọng thêm triệu chứng trào ngược dạ dày, bao gồm cả cảm giác đắng miệng.
Một số loại thuốc: Thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs), thuốc an thần, và một số thuốc khác có thể làm tăng nguy cơ trào ngược acid.
Cảm giác đắng miệng do trào ngược dạ dày chủ yếu là do acid và dịch mật trào ngược lên thực quản và miệng. Sự suy yếu của cơ vòng thực quản dưới và các yếu tố như thói quen ăn uống, lối sống và một số loại thuốc cũng góp phần vào việc gây ra cảm giác này. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ giúp kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
☛ Tìm hiểu: Trào ngược dạ dày gây viêm họng: Nguyên nhân và giải pháp
Cách cải thiện trào ngược dạ dày gây đắng miệng
Khi bị đắng miệng, để tạm thời thoát khỏi cảm giác khó chịu này, bạn có thể áp dụng một số mẹo sau:
- Uống một ly nước ấm, giúp rửa sạch và làm loãng các chất
- Nhai kẹo cao su không đường hoặc ngậm viên ngậm bạc hà, vừa giúp làm sạch miệng vừa giảm cảm giác đắng.
- Súc miệng nước muối loãng.
- Uống trà bạc hà hoặc trà gừng
Sau đó, để thoát khỏi tình trạng đắng miệng cần giải quyết nguyên nhân gốc rễ, cụ thể là trào ngược dạ dày. Bạn cần làm một vài điều sau:
1. Thay đổi lối sống
Người bệnh trào ngược dạ dày nên tuân thủ một vài điểm sau:
- Uống nhiều nước giúp làm sạch khoang miệng, làm loãng dịch axit dạ dày, giảm cảm giác đắng miệng.
- Tránh xa các chất kích thích bia, rượu, thuốc lá, cà phê,…
- Hạn chế căng thẳng, áp lực thay vào đó là thực hiện các bài tập thể dục, thiền, yoga,…
2. Chú ý chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống có ảnh hưởng trực tiếp đến cảm giác đắng miệng, hãy chú ý thêm những lưu ý sau:
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây (hạn chế trái cây chua) như dưa hấu, chuối, táo, rau bina, cà rốt, bông cải xanh,… giúp bổ sung chất xơ, làm sạch khoang miệng và kích thích nước bọt.
- Tránh xa các thực phẩm cay nóng, thực phẩm nhiều dầu mỡ, thực phẩm nhiều axit, socola,…
- Ăn các loại đạm nạc dễ tiêu, ví dụ như thịt gà, thịt nạc lợn, thịt bò,… cung cấp đạm, làm lành tổn thương do trào ngược dạ dày gây ra.
- Bổ sung các sản phẩm chứa probiotics cung cấp lợi khuẩn hỗ trợ tiêu hóa dễ dàng, đó có thể là sữa chua, kefir,…
- Yến mạch, gạo lứt và lúa mì nguyên cảm có thể giúp bạn tiêu hóa tốt hơn, giảm cảm giác đắng miệng do trào ngược dạ dày.
☛ Tìm hiểu: Trào ngược dạ dày nên ăn gì và kiêng gì để nhanh hồi phục?
3. Chăm sóc răng miệng thường xuyên
Chăm sóc răng miệng không chỉ giúp duy trì sức khỏe răng miệng mà còn giúp ngăn ngừa các vấn đề như hôi miệng, đắng miệng, sâu răng, viêm lợi.
- Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn trong miệng.
- Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày để làm sạch kẽ răng và dưới đường viền nướu.
- Chú ý vệ sinh lưỡi để loại bỏ mảng bám trên lưỡi.
- Khám nha sĩ định kỳ.
4. Dùng thuốc chống trào ngược
Một số loại thuốc dưới đây thường được bác sĩ kê đơn cho bệnh nhân trào ngược dạ dày. Còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ kê loại thuốc phù hợp, người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn, uống thuốc đúng liều, đúng giờ.
- Thuốc kháng axit dạ dày: kết hợp với axit trong dạ dày tạo thành muối trung hòa, giúp giảm độ axit của dịch dạ dày.
- Thuốc ức chế axit
- Thuốc bảo vệ tế bào cytorptectors
- Thuốc prokinetics
☛ Tìm hiểu: Chi tiết các loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày
Khi nào đắng miệng do trào ngược dạ dày cần đi khám ngay
Đắng miệng do trào ngược dạ dày có thể là một dấu hiệu cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng hơn nếu đi kèm với các triệu chứng khác hoặc kéo dài. Dưới đây là những trường hợp bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi có triệu chứng đắng miệng liên quan đến trào ngược dạ dày:
Triệu chứng kéo dài và không cải thiện
- Đắng miệng kéo dài: Nếu cảm giác đắng miệng kéo dài trong nhiều tuần mà không có dấu hiệu cải thiện dù đã thay đổi lối sống và chế độ ăn uống.
- Triệu chứng không đáp ứng với thuốc: Dùng thuốc giảm acid và các biện pháp điều trị khác nhưng không thấy cải thiện.
Triệu chứng đi kèm nghiêm trọng
- Đau ngực: Đau hoặc cảm giác khó chịu ở ngực, đặc biệt nếu đau lan lên cổ, hàm hoặc cánh tay, có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng như bệnh tim.
- Khó nuốt (dysphagia): Cảm giác thức ăn mắc kẹt trong thực quản, khó nuốt nước hoặc thức ăn.
- Giảm cân không rõ nguyên nhân: Sụt cân nhanh chóng và không có lý do rõ ràng.
- Nôn mửa kéo dài: Nôn mửa thường xuyên, đặc biệt nếu nôn ra máu hoặc chất nôn có màu cà phê.
- Thiếu máu: Triệu chứng thiếu máu như mệt mỏi, chóng mặt, da nhợt nhạt.
Biểu hiện của các biến chứng
- Ho mãn tính hoặc khản tiếng: Ho kéo dài, khản tiếng hoặc mất giọng mà không rõ nguyên nhân.
- Khó thở: Khó thở hoặc cảm giác hụt hơi, đặc biệt là vào ban đêm.
- Đau họng mãn tính hoặc viêm xoang: Đau họng kéo dài, viêm xoang tái đi tái lại.
Tiền sử bệnh lý và các yếu tố nguy cơ
- Tiền sử bệnh lý tiêu hóa: Có tiền sử loét dạ dày, viêm thực quản, hoặc các bệnh lý tiêu hóa khác.
- Yếu tố nguy cơ cao: Hút thuốc lá, uống rượu nhiều, béo phì, hoặc có người thân trong gia đình mắc bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng.
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng trên hoặc cảm giác đắng miệng kéo dài mà không rõ nguyên nhân, nên đi khám bác sĩ ngay. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm cần thiết như nội soi, đo pH thực quản, hoặc xét nghiệm máu để xác định nguyên nhân chính xác và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.
