Bạn có bao giờ cảm thấy như có một cục u nhỏ mắc kẹt ở cổ họng? Cảm giác này thật khó chịu và ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống hàng ngày. Có thể bạn đang gặp phải triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày. Hãy cùng tìm hiểu xem tại sao và làm thế nào để cải thiện tình trạng này.
Mục lục
Triệu chứng nghẹn cổ họng do trào ngược dạ dày
Dưới đây là các triệu chứng thường gặp của nghẹn cổ họng do trào ngược dạ dày. Người bệnh có thể gặp một số các biểu hiện này đi cùng nhau:
Cảm giác nghẹn hoặc khối u trong cổ họng: Người bệnh có thể cảm thấy như có một vật gì đó mắc kẹt hoặc nghẹn trong cổ họng, dù không có thức ăn hoặc vật chất nào thực sự bị kẹt. Cảm giác này thường được mô tả như có khối u hoặc viên thuốc không thể nuốt xuống.
Khó nuốt: Trào ngược dạ dày có thể gây viêm và tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến khó nuốt. Người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc đồ uống.
Đau họng và khàn giọng: Axit từ dạ dày có thể trào ngược lên thực quản và vào cổ họng, gây ra viêm nhiễm và kích thích. Điều này có thể dẫn đến đau họng và khàn giọng, đặc biệt là vào buổi sáng. (Đọc thêm: Axit dạ dày mạnh như thế nào?)
Ho mãn tính: Ho kéo dài mà không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của trào ngược dạ dày. Axit dạ dày có thể kích thích dây thần kinh trong cổ họng, gây ra ho liên tục.
Ợ nóng: Một triệu chứng phổ biến của GERD là ợ nóng, cảm giác nóng rát ở ngực do axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Triệu chứng này thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm xuống.
Ợ chua, nấc cụt: Người bệnh có thể trải qua tình trạng ợ hoặc nấc, khi thức ăn hoặc axit dạ dày trào ngược lên miệng. Điều này có thể gây ra vị chua hoặc đắng trong miệng.
☛ Tìm hiểu: Ợ chua là dấu hiệu của bệnh gì?
Cảm giác đắng miệng: Axit dạ dày trào ngược có thể gây ra cảm giác đắng miệng, đặc biệt là vào buổi sáng khi dạ dày trống rỗng.
Đau ngực không liên quan đến tim: Một số người bệnh có thể trải qua cơn đau ngực giống như cơn đau tim, nhưng thực chất là do trào ngược dạ dày gây ra.
Buồn nôn: Trào ngược dạ dày có thể gây buồn nôn, đặc biệt là sau khi ăn hoặc khi nằm xuống ngay sau bữa ăn.
Cảm giác đầy bụng và khó tiêu: Người bệnh có thể cảm thấy đầy bụng và khó tiêu, đặc biệt là sau bữa ăn nhiều dầu mỡ hoặc gia vị.
Tại sao trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ họng?
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một tình trạng mà axit dạ dày và thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu. Một trong những triệu chứng phổ biến và gây khó chịu nhất là cảm giác nghẹn cổ họng. Để hiểu tại sao trào ngược dạ dày có thể gây nghẹn cổ họng, ta cần xem xét một số yếu tố sinh lý và cơ học liên quan đến hệ tiêu hóa và thực quản.
Thực quản là ống dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày. Ở cuối thực quản, ngay tại điểm nối với dạ dày, có một cơ vòng gọi là cơ vòng thực quản dưới (LES). Cơ này hoạt động như một van, mở ra để thức ăn đi vào dạ dày và sau đó đóng lại để ngăn axit dạ dày trào ngược lên. Khi LES hoạt động không hiệu quả, axit và thức ăn trong dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và viêm nhiễm.
Axit dạ dày là chất lỏng rất mạnh, có khả năng gây tổn thương niêm mạc thực quản nếu tiếp xúc thường xuyên. Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản và tiếp xúc với niêm mạc, nó gây ra viêm, làm thực quản trở nên nhạy cảm và dễ tổn thương. Viêm thực quản có thể gây ra cảm giác đau rát, khó chịu và cảm giác nghẹn cổ họng. Điều này là do viêm nhiễm làm thực quản sưng lên, khiến người bệnh cảm thấy như có một vật gì đó mắc kẹt trong cổ họng.
Ngoài ra, trào ngược dạ dày cũng có thể kích thích phản xạ thần kinh trong thực quản và họng. Phản xạ này có thể làm co thắt các cơ trong cổ họng, gây ra cảm giác nghẹn. Hơn nữa, khi axit dạ dày trào ngược lên, nó có thể kích thích dây thần kinh phế vị , dẫn đến co thắt các cơ trong thực quản và họng, tăng cường cảm giác nghẹn và khó chịu.
Một yếu tố khác góp phần vào cảm giác nghẹn cổ họng là sự tích tụ của chất nhầy trong họng. Khi thực quản và họng bị kích thích bởi axit dạ dày, cơ thể phản ứng bằng cách tiết ra nhiều chất nhầy để bảo vệ niêm mạc. Tuy nhiên, sự tích tụ chất nhầy này lại gây ra cảm giác khó chịu và nghẹn trong cổ họng.
Không chỉ có yếu tố vật lý, yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng. Stress và lo lắng có thể làm tăng triệu chứng của trào ngược dạ dày, bao gồm cả cảm giác nghẹn cổ họng. Stress có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày và làm giảm hiệu quả của LES, dẫn đến tình trạng trào ngược trở nên nghiêm trọng hơn.
Khi nào trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng cần đi khám ngay
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một vấn đề sức khỏe phổ biến, thường gây ra các triệu chứng như ợ nóng, đau ngực, và cảm giác nghẹn cổ họng. Mặc dù nhiều người có thể kiểm soát các triệu chứng này bằng cách thay đổi lối sống và sử dụng thuốc không kê đơn, nhưng có những tình huống khi cảm giác nghẹn cổ họng do trào ngược dạ dày cần được chú ý và điều trị y tế ngay lập tức.
1. Triệu chứng kéo dài và không cải thiện
Khi cảm giác nghẹn cổ họng kéo dài hơn một vài tuần và không cải thiện dù đã thử thay đổi lối sống hoặc sử dụng thuốc không kê đơn, bạn nên đi khám bác sĩ. Triệu chứng này có thể chỉ ra rằng bạn đang mắc một tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như viêm thực quản hoặc Barrett thực quản, một tình trạng tiền ung thư.
2. Đau ngực nghiêm trọng
Nếu bạn cảm thấy đau ngực nghiêm trọng cùng với cảm giác nghẹn cổ họng, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim. Mặc dù đau ngực do GERD thường không liên quan đến tim, nhưng việc kiểm tra y tế ngay lập tức là cần thiết để loại trừ các nguyên nhân nguy hiểm khác.
☛ Tham khảo thêm: Trào ngược dạ dày gây rối loạn nhịp tim có nguy hiểm không?
3. Khó nuốt hoặc nuốt đau
Khó nuốt (dysphagia) hoặc nuốt đau (odynophagia) là các triệu chứng nghiêm trọng cần được kiểm tra ngay lập tức. Những triệu chứng này có thể chỉ ra viêm thực quản nặng, loét thực quản hoặc hẹp thực quản. Nếu không được điều trị kịp thời, những tình trạng này có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng hơn như sẹo hoặc hẹp thực quản vĩnh viễn.
4. Giảm cân không rõ nguyên nhân
Nếu bạn gặp phải cảm giác nghẹn cổ họng kèm theo giảm cân không rõ nguyên nhân, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn như ung thư thực quản. Triệu chứng này cần được đánh giá và điều trị kịp thời bởi các chuyên gia y tế.
5. Nôn ra máu hoặc chất nôn màu đen
Nôn ra máu hoặc chất nôn màu đen là dấu hiệu của chảy máu trong dạ dày hoặc thực quản, và cần được cấp cứu y tế ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của loét thực quản hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác, yêu cầu can thiệp y tế khẩn cấp.
6. Triệu chứng hô hấp
Nếu cảm giác nghẹn cổ họng đi kèm với khó thở, ho mãn tính, hoặc khò khè, bạn nên đi khám bác sĩ ngay lập tức. Những triệu chứng này có thể chỉ ra rằng axit dạ dày đã trào ngược lên đường hô hấp, gây ra viêm phổi hít hoặc các vấn đề hô hấp nghiêm trọng khác.
7. Khản giọng hoặc mất giọng
Khản giọng hoặc mất giọng kéo dài có thể là dấu hiệu của tổn thương dây thanh quản do axit dạ dày. Nếu bạn gặp triệu chứng này kéo dài hơn vài tuần, việc thăm khám bác sĩ tai mũi họng là cần thiết để đánh giá và điều trị kịp thời.
Hướng dẫn điều trị và phòng ngừa trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ họng
Khi bạn đột ngột bị nghẹn cổ họng do trào ngược dạ dày, hãy thử áp dụng mẹo dưới đây để có thể tạm thời giảm bớt cảm giác khó chịu:
- Uống nước ấm: giúp làm dịu cổ họng, đẩy thức ăn, chất nhầy xuống dạ dày. Nước ấm cũng giúp thu giãn các cơ trong cổ họng, giảm cảm giác nghẹn.
- Nhai kẹo cao su không đường: giúp tăng tiết nước bọt, làm sạch thực quản, đẩy lùi axit dạ dày. Nước bọt có tính kiềm, trung hòa axit trong dạ dày và thực quản.
- Thay đổi tư thế: Đứng hoặc ngồi thẳng lưng có thể giúp giảm áp lực lên dạ dày và thực quản, từ đó giảm cảm giác nghẹn, khó chịu. Tránh nằm ngay sau khi ăn hoặc khi đang bị nghẹn.
- Nuốt nước bọt và nhấp nước nhỏ: giúp đẩy thức ăn xuống dạ dày, khi cảm thấy nghẹn họng, bạn hãy thử nuốt nhiều lần liên tiếp.
- Uống trà gừng ấm hoặc ngậm một lát gừng tươi cũng có thể giúp bạn giảm cảm giác khó chịu khi bị nghẹn cổ họng.
- Nhẹ nhàng massage cổ họng từ dưới lên trên để thư giãn cơ và giảm cảm giác nghẹn, làm thật từ từ để tránh gây kích ứng thêm.
Các mẹo kể trên chỉ là biện pháp xử lý tạm thời, để có thể loại bỏ tình trạng nghẹn họng do trào ngược dạ dày gây ra cần điều trị dứt điểm được nguyên nhân, chính là tình trạng trào ngược dạ dày. Và điều cần làm là:
Sử dụng thuốc
Trong nhiều trường hợp, thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát triệu chứng GERD, và việc sử dụng thuốc là cần thiết. Có ba nhóm thuốc chính được sử dụng trong điều trị GERD:
Thuốc kháng axit: Thuốc kháng axit như Tums, Rolaids, và Maalox giúp trung hòa axit dạ dày và giảm triệu chứng ngay lập tức. Tuy nhiên, tác dụng của chúng chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và không điều trị nguyên nhân gốc rễ của GERD.
Thuốc chẹn H2: Thuốc chẹn H2 như ranitidine (Zantac) và famotidine (Pepcid) giúp giảm sản xuất axit dạ dày. Chúng có tác dụng lâu dài hơn so với thuốc kháng axit và thường được sử dụng để điều trị triệu chứng GERD từ nhẹ đến trung bình.
Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Thuốc ức chế bơm proton như omeprazole (Prilosec) và esomeprazole (Nexium) là nhóm thuốc mạnh nhất trong việc giảm sản xuất axit dạ dày. Chúng thường được sử dụng cho các trường hợp GERD nặng hoặc khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
☛ Tìm hiểu đầy đủ: Chi tiết các loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản
Điều chỉnh chế độ ăn uống
Tránh các thực phẩm kích thích: Các loại thực phẩm như cà phê, rượu, sô-cô-la, đồ ăn cay nóng, thức ăn nhiều dầu mỡ và đồ uống có gas có thể kích thích trào ngược dạ dày. Nên hạn chế hoặc tránh những thực phẩm này.
Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn ba bữa lớn trong ngày, hãy chia thành nhiều bữa nhỏ hơn. Điều này giúp giảm áp lực lên cơ vòng thực quản dưới (LES) và hạn chế trào ngược.
Ăn chậm và nhai kỹ: Việc ăn chậm và nhai kỹ giúp giảm thiểu lượng không khí nuốt vào dạ dày, từ đó giảm nguy cơ trào ngược.
☛ Tham khảo đầy đủ: Trào ngược dạ dày nên ăn gì và kiêng gì để nhanh hồi phục?
Thay đổi thói quen sinh hoạt
Tránh nằm ngay sau khi ăn: Nằm ngay sau khi ăn có thể gây ra trào ngược dạ dày. Hãy đợi ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn trước khi nằm xuống.
Nâng cao đầu giường: Nâng cao đầu giường từ 15-20 cm bằng cách đặt gạch hoặc khối dưới chân giường giúp ngăn axit dạ dày trào ngược vào thực quản khi ngủ.
Giữ cân nặng lý tưởng: Thừa cân và béo phì có thể làm tăng áp lực lên dạ dày và LES, gây ra trào ngược. Việc giảm cân có thể giúp giảm triệu chứng.
Ngoài ra, hãy thăm khám kiểm tra sức khỏe định kỳ để nắm rõ được hiện trạng sức khỏe của bạn ra sao, phòng ngừa được những rủi ro không đáng có.
Trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ họng có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu trong cuộc sống hàng ngày, tuy nhiên, chúng không phải vấn đề quá nguy hiểm. Nhận thức đúng và điều chỉnh việc sử dụng thuốc, thay đổi lối sống và chế độ ăn uống, sinh hoạt cũng giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện vấn đề này.
